Kiş Alban Məbədi

Şəki rayonunun Kiş kəndi ərazisində yerləşən Kiş Alban xristian məbədi, Qafqazda, eləcə də bütün xristian dünyasında ən qədim kilsələrdəndir. Moisey Kalankatlyunun “Alban ölkəsinin tarixi” əsərinə görə xristianlığı təbliğ etmək üçün Albaniyaya göndərilmiş Müqəddəs Yelisey "Giş" adlı kəndə gedərək orada kilsə tikmişdir. Həmin səbəbdən də indi Şəkinin Kiş kəndindəki kilsə "Müqəddəs Yelisey kilsəsi" adı ilə tanınmaqdadır. 2000-ci illərdə Azərbaycan və Norveç tədqiqatçı-arxeoloqları tərəfindən aparılmış arxeoloji və elmi-tədqiqat işləri əsasında Kiş “Müqəddəs Yelisey” Kilsəsi memarlıq, arxeologiya və tarixi baxımdan tədqiq edilmiş, restavrasiya işləri həyata keçirilmiş, ərazinin mədəni qatları müəyyən edilmişdir. Arxeoloji qazıntılar nəticəsində məbədin giriş qapısının altında qədim bünövrənin qalıqları aşkar olunmuşdur ki, onun da üzərində I – II əsrində Kiş məbədi ucaldılmışdır. Kiş məbədi sadə təkzallı bazilikadən günbəzli memarlığa qədər 5 tikinti mərhələsi keçmişdir. Adi təkzaldan ibarət olan kilsə özündə ilkin və sonrakı tikililərin maraqlı detallarını saxlayır.